Legionella in water: hoe verminder je de risico's

Legionella is een veelvoorkomende bacterie in de natuur die, ook in lage concentraties, zijn weg vindt naar ons grond- en drinkwater. De bacterie moet echter verwijderd worden indien deze in groten getale aanwezig is in het grond- en drinkwater. Dit artikel legt uit wat legionella precies is, hoe legionella voorkomen kan worden, wat je dient te doen bij contaminatie en wat de Drinkwaterrichtlijn voorschrijft.

Wat is legionella?

Legionella (legionella spp) is een veelvoorkomende ziektekiem of waterbacterie die in water leeft. Omdat legionella zich op een natuurlijke wijze verspreidt, is de bacterie vaak terug te vinden in wateroppervlaktes zoals rivieren en meren, maar ook in grond- en drinkwater. De bacterie gedijt in leidingsystemen bij een temperatuur van 25 °C tot 45 °C en komt niet alleen voor in warm water, maar ook in koud water. Legionella vermenigvuldigt zich echter niet snel bij temperaturen onder de 20 °C. De bacterie heeft monopolaire flagellen en kan zich dus verplaatsen in vloeistoffen.

Er zijn momenteel meer dan 60 soorten legionellabacteriën bekend. Een van de bekendste soorten is de legionella pneumophila die verantwoordelijk is voor rond 90% van de ziektes met inbegrip van de veteranenziekte (legionellose).

Hoe ontwikkelt de legionellabacterie zich?

Legionellabacteriën kunnen verschijnen in verschillende omgevingen. Meerdere factoren zijn daarbij beslissend, zoals de temperatuur van het water, die kan bijdragen aan de voortplanting, en de duur van het verblijf in het leidingsysteem (stagnatie).

De meest voorkomende omgevingen zijn:

• Drinkwaterinstallaties met watertemperaturen boven de 25 °C.
• Koelinstallaties en ventilatiesystemen.
• Zwembaden of andere baden. Vooral verwarmde bubbelbaden.
• Technische apparaten zoals inhalators, mond- en luchtbevochtigers.

Stagnatie in de leidingen (pijpdelen zonder functionerende kraan) bevorderen de voortplanting van legionella in water en kunnen de drinkwaterkwaliteit verslechteren. Andere factoren die kunnen bijdragen, zijn een slecht werkend warmwatersysteem, water dat besmet is met ziektekiemen en dat terugstroomt van het afvalwater naar het schone water, bronnen van ziektekiemen in de watertank of drinkwaterverwarmer, of een onjuiste watertemperatuur.

💡 Een watertemperatuur die niet correct is, kan komen doordat het water in de warmwaterleiding te koud is of doordat het water in de koudwaterleiding te warm is. Het kan ook een gevolg zijn van stilstaand water door al dan niet tijdelijke afsluitingen, door bouwfases of door het niet regelmatig spoelen van water in het waterleidingsysteem.

Legionella in water: op legionella testen volgens de Europese Drinkwaterverordening

Het op legionella testen van grootschalige openbare of commerciële waterverwarmingssystemen is verplicht volgens de Europese Drinkwaterrichtlijn. Deze richtlijn bepaalt dat het maximaal toegestane niveau van legionellabacteriën 100 KVE per liter is. KVE is de afkorting voor 'kolonievormende eenheden'. Deze afkorting wordt gebruikt om het aantal micro-organismes, zoals legionella, dat aanwezig is aan te geven.

Het European Centre for Disease Prevention and Control stelt eveneens de maatregelen voor het behandelen en het voorkomen van legionellabesmettingen vast. Onder deze maatregelen vallen het desinfecteren van warmwatersystemen met een hoog chloorgehalte, gedurende 2 tot 4 uur na werkzaamheden aan het watersysteem en de -verwarmers, voor het begin van elk warm seizoen, en het regelmatig reinigen en desinfecteren van waterfilters, koeltorens en bijbehorende leidingen die worden gebruikt in airconditioningsystemen.

Legionella verwijderen: maatregelen tegen legionella in water

Proberen legionella te voorkomen is de belangrijkste maatregel tegen legionellabesmettingen. Volgens de Europese Drinkwaterrichtlijn is contaminatie onwaarschijnlijk indien de limietwaardes niet worden overschreden. Het is ook belangrijk om stilstaand water te voorkomen en ervoor te zorgen dat er een minimale watertemperatuur van 60 °C wordt gehandhaafd in het volledige warmwatercircuit van een huishoudelijke installatie. Dit beperkt in het algemeen ook de verspreiding van ziekteverwekkers aanzienlijk.

Er is echter een temperatuur van ≥ 70 °C vereist om legionella te doden. Veel waterleidinginstallaties kunnen deze temperatuur technisch niet bereiken.

Legionella doden met thermale desinfectie

Als toonaangevend leverancier op het gebied van drinkwaterkwaliteit bieden we momenteel diverse oplossingen voor de veilige zuivering van drinkwatersystemen.

Directe maatregel: legionellafilters

Het gebruik van legionellafilters voor kranen en douchekoppen kan een zinvolle onmiddellijke maatregel zijn, en niet alleen in het geval van zware besmetting. Het gebruik van dergelijke filters is ook vaak een aanbevolen maatregel om de gezondheid te beschermen bij lagere besmettingsniveaus.